Zagraniczna spółka czy oddział – formalności prawne i podatkowe przy założeniu

Profity płynące z działalności gospodarczej za granicą

W ramach Unii Europejskiej polski przedsiębiorca może prowadzić działalność gospodarczą w każdym państwie członkowskim. Tym samym polski przedsiębiorca może rozwijać swoją działalność gospodarczą w miejscu dla niego najkorzystniejszym ze względu na warunki inwestycyjne (ekonomiczne), prawne czy środowiskowe. Wskazane możliwości ujęte w ramach swobody przedsiębiorczości pozwalają podmiotom na szybką ekspansję na zagranicznym rynku Unii Europejskiej.
Oprócz profitów inwestycyjnych płynących z dostępu do zagranicznych rynków, polski przedsiębiorca może w ramach obcych jurysdykcji uzyskać m.in.:

• dywersyfikację ryzyka prawnego i ekonomicznego ze względu na prowadzenie działalności w ramach dwóch niezależnych podmiotów w dwóch państwach, czyli na przykład spółki działającej w Polsce i w Luksemburgu,
• korzystniejsze warunki opodatkowania zysków spółki czy też oddziału ponieważ, co do zasady, podatki są płacone przez przedsiębiorcę w państwie, w którym prowadzi działalność gospodarczą.

Spółka zagraniczna czy oddział – którą formę wybrać?

Polscy przedsiębiorcy mogą zakładać zagraniczne oddziały i spółki (kapitałowe albo osobowe). Zakładanie oddziałów lub spółek jest uregulowane w ramach systemu prawnego państwa, w którym oddział lub spółka jest tworzona.

Dokonując wyboru, czy w danym państwie założyć oddział polskiego przedsiębiorstwa, czy nową spółkę zależną należy zwrócić uwagę na możliwości, jakie daje spółka, a jakie oddział. Przeanalizowanie wszystkich „plusów” i „minusów” danej formy prawnej w kontekście prowadzonej  działalności za granicą umożliwi wybór tej właściwej, najbardziej dopasowanej do planowanych celów biznesowych (modelu biznesowego).

Oddział przedsiębiorstwa polskiego za granicą

Oddział jest wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią przedsiębiorstwa, która nie istnieje niezależnie od tego przedsiębiorstwa. Oddział prowadzony jest poza siedzibą lub głównym miejscem wykonywania działalności gospodarczej. Przedmiot działalności gospodarczej oddziału jest taki sam jak przedsiębiorstwa. Za zobowiązania cywilnoprawne oddziału pełną odpowiedzialność ponosi przedsiębiorca, który go utworzył.

W zależności od tego czy oddział polskiego przedsiębiorcy funkcjonujący w danym państwie stanowi tzw. „zakład podatkowy” w rozumieniu polskich przepisów podatkowych oraz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody takiego oddziału mogą być opodatkowane w Polsce (jeżeli oddział nie jest zakładem podatkowym) albo w państwie, w którym zakład jest położony.

Generalnie rzecz ujmując, zakładem podatkowym jest stała placówka, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność gospodarcza przedsiębiorstwa. Określenie zakład podatkowy obejmuje w szczególności:

• miejsce zarządu,
• filię,
• biuro,
• zakład fabryczny,
• warsztat,
• kopalnię.

Plac budowy, prace budowlane, montażowe albo działalność nadzorcza lub doradcza z nimi związana stanowi zakład podatkowy tylko wtedy gdy obiekt lub prace trwają dłużej niż 9 miesięcy.

Spółka z siedzibą za granicą

Spółka założona przez polskiego przedsiębiorcę w innym państwie jest odrębnym od polskiego przedsiębiorcy bytem. Z chwilą zawarcia umowy spółki albo wpisu spółki do właściwego rejestru spółka może być podmiotem praw i obowiązków, pozywać i być pozywana. W wypadku spółek kapitałowych spółka samodzielnie odpowiada za swoje zobowiązania, natomiast w wypadku spółek osobowych za zobowiązania spółki ponoszą odpowiedzialność jej wspólnicy – zasadniczo całym swoim majątkiem lub w sposób ograniczony.

Odnosząc się do opodatkowania spółek wskazać należy, że dochody spółek kapitałowych (podobnych w swej strukturze do polskiej spółki z o.o., spółki akcyjnej) są opodatkowane, co do zasady, w państwie, w którym spółki prowadzą działalność gospodarczą.

Wyjątkiem od tej zasady są spółki, których:

• ponad 50% przychodów osiągniętych w roku podatkowym to przychody  m.in. z odsetek, sprzedaży bądź umorzenia udziałów/akcji, dywidend,
• jeden ze wskazanych przychodów (lub dochodów) opodatkowany jest w państwie ich uzyskiwania stawką niższą niż 14,25% albo zwolniony z opodatkowania i spółki te nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej.

W takiej sytuacji dochody spółki kapitałowej zagranicznej są od 1 stycznia 2015 r. opodatkowane u wspólnika spółki – w Polsce.

W wypadku spółek osobowych wskazać należy, że dochód takiej spółki (zasadniczo) nie jest opodatkowany w spółce, a u wspólników takiej spółki. Tym samym, w zależności od tego, czy spółka osobowa tworzy tzw. „zakład podatkowy” wspólnika spółki czy też nie, dochody spółki przypadające na wspólnika mogą być opodatkowane u wspólnika, w państwie, w którym spółka ma siedzibę lub w Polsce. Zasadniczo, zdaniem organów podatkowych, spółka osobowa nie tworzy zakładu podatkowego jedynie w wypadku gdy jest spółką o charakterze holdingowym, posiadającą wyłącznie udziały albo akcje w innej spółce.

Formalności przy założeniu oddziału

Przedsiębiorca polski tworzący oddział za granicą musi wziąć pod uwagę zasady tworzenia oddziału i jego rejestracji we właściwym rejestrze gospodarczym obowiązującym w państwie, w którym zakład ma być otwierany. Zasadniczo, z założeniem oddziału wiąże się podjęcie następujących kroków:

• ustanowienie osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania polskiego przedsiębiorcy za granicą,
• przedłożenie do właściwego rejestru przetłumaczonego na język obowiązujący w państwie, w którym oddział jest tworzony (tłumaczenie przysięgłe), statutu lub umowy spółki, na podstawie którego przedsiębiorca polski działa i ewentualnie wyciągu z rejestru KRS,
• używanie do oznaczenia oddziału nazwy przedsiębiorcy polskiego z dopiskiem wskazującym na to, że działa on w formie oddziału za granicą,
• prowadzenie dla oddziału odrębnej rachunkowości,
• zgłaszanie we właściwym rejestrze wszelkich zmian dotyczących oddziału.

Założenie spółki za granicą

Rozważając założenie spółki za granicą przedsiębiorca polski może samodzielnie dokonać jej rejestracji, zlecić rejestrację kancelarii prawnej albo dokonać zakupu udziałów albo akcji w już założonej spółce. W zależności od wyboru państwa, w którym spółka ma działać formalności związane z jej założeniem mogą być odmienne. Niemniej jednak, zakładając spółkę poza terytorium Polski należy dokonać następujących formalności w państwie, w którym spółka jest zakładana:

• zawrzeć umowę spółki w formie wymaganej przez prawo właściwe dla zakładanej spółki (w większości wypadków umowa przed zagranicznym notariuszem);
• określić siedzibę i adres spółki, a w związku z tym zakupić nieruchomość lub zawrzeć umowę najmu,
• wybrać członków zarządu spółki, którymi powinni być zazwyczaj dyrektorzy będący rezydentami państwa, w którym spółka ma siedzibę,
• otworzyć spółce rachunek bankowy prowadzony przez bank w kraju, w którym spółka ma siedzibę,
• zarejestrować spółkę we właściwym rejestrze przedsiębiorców,
• zarejestrować spółkę na VAT,
• zarejestrować spółkę jako płatnika składek ubezpieczeniowych,
• uzyskać właściwe koncesje i zezwolenia, o ile są wymagane.

Ponadto, mając na względzie funkcjonowanie spółki, trzeba wziąć pod uwagę, że w imieniu spółki muszą być prowadzone księgi rachunkowe i składane deklaracje podatkowe. W wypadku dokonywania transakcji ze wspólnikiem, będącym polskim przedsiębiorcą w celu zastosowania stawek podatkowych z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (zazwyczaj niższych niż z polskich ustaw), spółka powinna wystąpić o certyfikat rezydencji podatkowej.

Podsumowanie

Dokonując zatem wyboru, czy w danym państwie założyć oddział polskiego przedsiębiorstwa, czy nową spółkę zależną należy zwrócić uwagę na następujące różnice pomiędzy obiema formami, które mogą stanowić „plusy” albo „minusy” w zależności od wyboru docelowego modelu biznesowego.

Zdjęcie wyróżniające: https://pixabay.com