„Internacjonalizacja polskich przedsiębiorstw przy wsparciu Funduszy Unijnych”. Hasło wypowiadane tak wiele razy, że przestało budzić zainteresowanie w społeczeństwie. Dlaczego jednak warto przyjrzeć się temu zagadnieniu, rozwijając swoją firmę w sektorze MŚP? Odpowiedź jest prosta. W pierwszym kwartale bieżącego roku rozpoczął się nabór wniosków do programów, które mogą otworzyć szeroko drzwi do zagranicznej ekspansji.
Ekspansja zagraniczna polskich przedsiębiorstw zapoczątkowana w latach 90-tych dzięki transformacji gospodarczej, pobudzona po wstąpieniu do Unii Europejskiej w 2004 r., przyczyniła się i nadal wpływa znacząco na rozwój ekonomiczny kraju i poszczególnych regionów.
Powszechnie znane przykłady triumfatorów na rynkach zagranicznych takich jak LPP czy Solaris mogą wywołać przekonanie o konieczności bycia prężnym liderem branży, aby móc wyjść poza rodzimy rynek. Oczywiście szanse na sukces za granicą są niewątpliwie dodatnio skorelowane z osiągnięciami w kraju macierzystym. Proces ekspansji bazuje na uprzednio zgromadzonych zasobach finansowych, gdyż tylko wtedy może być szybko i sprawnie przeprowadzony.
Wzrost umiędzynarodowienia przedsiębiorstw jest jednym z wyzwań, jakie podejmuje Unia Europejska w okresie 2014-2020, rozporządzając swoimi funduszami. Pierwsza pula środków w podobnym celu została już rozdysponowana w latach 2007-2013. Aktualnie Unia stwarza możliwość małym i średnim przedsiębiorstwom do spróbowania swoich sił w ekspansji w chwili, gdy krajowy rynek staje się powoli nasycony. Służyć temu będą m. in. programy: Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR), Program Operacyjny Polska Wschodnia (PO PW) oraz Regionalne Programy Operacyjne (RPO). Wyżej wymienione programy mają na celu kompleksowo wpływać na rozwój przedsiębiorczości w kraju, jednak obszarem zainteresowania w tym artykule są działania dotyczące wsparcia internacjonalizacji MŚP w ramach wspomnianych Programów Operacyjnych.
PO PW: Wsparcie internacjonalizacji MŚP
Jak informuje PARP, Program Operacyjny Polska Wschodnia 2014-2020 wspiera rozwój pięciu województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. W ramach programu oferowane jest dofinansowanie o dwuetapowym charakterze. Pierwszy z nich dotyczy doradztwa w zakresie opracowania nowego modelu biznesowego związanego z ekspansją zagraniczną. Drugi kładzie nacisk na ukierunkowane wsparcie związane z wdrożeniem wcześniej opracowanego modelu. Etap ten obejmować będzie finansowanie udziału w misjach i targach gospodarczych oraz zakup wartości niematerialnych i prawnych (WNiP).
Finansowanie pierwszej części oparte jest na zasadach de minimis (wsparcie państwa udzielane przedsiębiorcom, które nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej) – dotacja o wartości do 50 tys. PLN / do 80% wartości projektu. W kolejnym etapie będzie możliwość uzyskania również środków jako pomoc dla MŚP na m.in. doradztwo czy udział w targach – poziom dofinansowania do 500 tys. PLN / do 80%.
Do skorzystania z programu uprawnieni są mikro, mali i średni przedsiębiorcy. Pierwszeństwo będą miały projekty, których realizacja przyczyni się do wzrostu zatrudnienia we wspartych MŚP, wpisują się w zakres regionalnych inteligentnych specjalizacji lub promują zrównoważoną gospodarkę. Na priorytetowe traktowanie mogą liczyć również firmy, których przychody z eksportu w ostatnim roku obrotowym są mniejsze od 30% sumy przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług.
Korzyści z udziału w tym przedsięwzięciu odniosą zarówno właściciele firm, jak i cały makroregion. Wartością dodaną dla korzystających ze wsparcia UE, oprócz wzrostu przychodów, będzie uniezależnienie się od dynamiki na jednym rynku oraz zwiększenie innowacyjności działalności. W skali makro korzyścią będzie zwiększenie zatrudnienia determinowane rozwojem gospodarczym regionu.
PO IR: Go to Brand.PL
Jednym z działań Programu Operacyjnego Inteligentnego Rozwoju jest wsparcie MŚP w promocji marek produktowych – Go to Brand.PL. Celem tego przedsięwzięcia jest ukierunkowane działanie na promowanie rodzimych marek poprzez markę polskiej gospodarki. Oczekiwanym efektem wdrożenia tej strategii jest zwiększenie wielkości eksportu przedsiębiorstw z sektorów o największych możliwościach ekspansji. Nacisk kładziony jest przede wszystkim na produkty i usługi innowacyjne. Dzięki temu zwiększona zostanie świadomość zagranicznych grup biznesowych w kwestii potencjału innowacyjnego konkretnych sektorów polskiej gospodarki oraz umocnienie wizerunku Polski na arenie międzynarodowej.
Jak informuje PARP, pomoc skierowana będzie zarówno do początkujących eksporterów, jak i przedsiębiorstw z wieloletnim doświadczeniem w danym obszarze. Aby zostać beneficjentem programu, nie jest wymagane posiadanie Planu Rozwoju Eksportu. Zaangażowane mają zostać przede wszystkim przedsiębiorstwa prowadzące działalność eksportową, samodzielną działalność badawczo-rozwojową lub posiadające produkt, który ma szanse zostać rozpoznawalną polską marką na rynkach zagranicznych.
W kwestii finansowania ustalono górną granicę wartości projektu na kwotę 1 mln PLN. Wsparcie można otrzymać jako pomoc publiczną i pomoc de minimis – do 50% lub tylko na zasadzie pomoc de minimis do 85% wartości projektu. W przypadku pokrycia całości wydatków pomocą de minimis, intensywność wsparcia jest uzależniona od posiadanego statusu firmy. Zgodnie z tym założeniem najwięcej pieniędzy otrzymają najmniejsze (mikro) przedsiębiorstwa.
Regionalne Programy Operacyjne
Unia Europejska planuje również wsparcie poszczególnych regionów, a także wzmocnienie i efektywne wykorzystanie gospodarczych i społecznych potencjałów województw. Celem działań jest pobudzanie zrównoważonego i inteligentnego rozwoju w różnych częściach kraju. Z myślą o tym zostały stworzone RPO, skupiające się na podnoszeniu konkurencyjności, wspieraniu innowacyjności, internacjonalizacji MŚP poprzez wdrażanie nowego modelu biznesowego, jak również przeciwdziałaniu bezrobociu czy podnoszeniu poziomu edukacji na poziomie lokalnym.
RPO stanowią odpowiedź na konkretne potrzeby regionalne, określone dzięki analizie barier i możliwości poszczególnych województw, uwzględniając przy tym pożądane kierunki rozwoju. Rodzaje przedsięwzięć objęte wsparciem w latach 2014-2020 zostały dokładnie określone w samym programie oraz w Szczegółowych Opisach Osi Priorytetowych (SZOOP). Regionalne Programy Operacyjne są finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Dofinansowaniu ze środków unijnych towarzyszyć może dofinansowanie pochodzące z budżetu państwa lub województwa.
Korzystający z programu otrzymają dofinansowanie w formie refundacji lub w formie zaliczki wypłacanej w związku z planowanymi wydatkami. Ostateczna forma rozliczenia następuje jednak dopiero po dostarczeniu dokumentów z wykazem faktycznie poniesionych wydatków. Należy pamiętać, że dofinansowane mogą być jedynie tzw. koszty kwalifikowane. Każdy program wraz z typem projektu posiada sprecyzowany katalog kosztów kwalifikowanych. Jeśli realizowane przedsięwzięcia nie znalazły się na liście tych kosztów, zachodzi konieczność sfinansowania ich z własnych środków.
Dofinansowanie internacjonalizacji: nabór
Na dzień dzisiejszy, jak i w najbliższych kilku miesiącach, istnieje możliwość złożenia wniosku o uzyskanie dofinansowania przedsięwzięć eksportowych w ramach działania na rzecz internacjonalizacji MŚP w kilku regionach Polski. Przykładem może być RPO dla Mazowsza, gdzie w czerwcu 2016 rozpoczyna się nabór wspomnianych wcześniej wniosków. Typ projektu mogący ubiegać się o wsparcie z funduszy „Mazowieckiego RPO 3.2.2” został określony, jako „Internacjonalizacja przedsiębiorstw poprzez wdrożenie nowego modelu biznesowego”. Taki projekt obejmuje m.in. opracowanie strategii biznesowej, podjęcie współpracy gospodarczej na szczeblu międzynarodowym, wsparcie udziału MŚP w targach zagranicznych czy dobór partnerów biznesowych na rynku docelowym.
Wnioski o dofinansowanie: wymagania
Najważniejszy dokument, będący podstawą realizacji projektu, powinien zawierać analizę nowych rynków docelowych wraz z argumentacją ich wyboru na rzecz działalności eksportowej firmy. Należy również wykazać zmianę modelu biznesowego w zakresie umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa. Maksymalny poziom dofinansowania wydatków kwalifikowanych wynosi do 80%. Mazowsze stanowi w tej kwestii wyjątek na skalę kraju, gdyż jedyne z całej Polski, zostało zaliczone do regionów lepiej rozwiniętych w Unii Europejskiej. Powodem jest PKB województwa przekraczające 75% średniej unijnej (dla 27 państw członkowskich, bez Chorwacji). Dlatego właśnie maksymalny wkład środków UE na tym obszarze nie może przekroczyć 80% wartości projektu.
Przedstawione powyżej programy wspierające ekspansję zagraniczną polskich MŚP dowodzą jednoznacznie, iż sukces na arenie międzynarodowej nie musi iść w parze ze zdobytym wcześniej dużym udziałem w rynku krajowym. Istotą jest pomysł na innowacje w swojej, nawet małej firmie, który w połączeniu z profesjonalnym doradztwem biznesowym i funduszami unijnymi, umożliwi zaistnienie na zagranicznych rynkach. Stworzenie planu internacjonalizacji działalności firmy wymaga poświęcenia sporej ilości czasu, jednak należy pamiętać, że to ostatnia taka szansa dla polskich przedsiębiorców.
Ekspansja na rynki zagraniczne zapewne wpisuje się w strategię ogromnej liczby polskich przedsiębiorstw. Niejednokrotnie brakuje niestety chęci czy odwagi do podjęcia tego rodzaju ryzyka. Lata 2014-2020 to okres, w którym dotacje unijne znajdują się na wyciągnięcie ręki, co powinno przekonać i zmobilizować osoby z zamiarem rozwoju swojego biznesu do zainwestowania w przyszłość, czyli internacjonalizację działalności.
