Od 1 stycznia 2015 roku zaczęły obowiązywać w Polsce przepisy dotyczące podatku od dochodów uzyskiwanych z zagranicznych spółek kontrolowanych (Controlled Foreign Corporation – CFC). Za takie spółki uznaje się zwłaszcza te działające w tzw. rajach podatkowych, ale również w państwach, które stosują korzystniejsze reguły opodatkowania niż Polska.
Przepisy CFC zakładają, że polscy podatnicy mają obowiązek doliczyć dochód uzyskany przez „zagraniczną spółkę kontrolowaną” do swoich dochodów i opodatkować go 19-procentową stawką.
Podobne regulacje istnieją już w wielu innych państwach europejskich takich jak Francja, Szwecja, Dania, Finlandia, Portugalia, Hiszpania, Węgry, Włochy i Estonia. Niedawno wprowadziła je także Wielka Brytania. Poza Europą funkcjonują także w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Nowej Zelandii, Argentynie, Brazylii, Izraelu, Turcji i Chinach.
Wprowadzenie przepisów CFC wynika między innymi z zaleceń Unii Europejskiej i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Organizacje te chcą zapobiec sztucznemu przerzucaniu dochodów do państw stosujących preferencyjne reżimy podatkowe. Rezolucja Rady Unii Europejskiej (2010/C 156/01) wprost zaleciła wprowadzenie regulacji CFC i przedstawiła wykaz przykładowych kryteriów charakteryzujących zagraniczne spółki kontrolowane.
DEFINICJA ZAGRANICZNEJ SPÓŁKI ORAZ ZAGRANICZNEJ SPÓŁKI KONTROLOWANEJ
Polski ustawodawca wyraźnie odróżnia zwykłą spółkę zagraniczną od tej kontrolowanej. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych za zagraniczną spółkę uznaje się:
- osobę prawną,
- spółkę kapitałową w organizacji,
- transparentną podatkowo spółkę, jeżeli jest traktowana przez prawo obcego państwa jako osoba prawna i w tym kraju jest przedmiotem opodatkowania, niezależnie od tego, gdzie ten dochód został uzyskany,
- spółkę niemającą osobowości prawnej, której siedziba i zarząd nie znajdują się w Polsce i w której polski rezydent podatkowy posiada udziały oraz prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub prawo do uczestnictwa w zysku.
Spółka zostanie natomiast uznana za zagraniczną spółką kontrolowaną jeżeli oprócz powyższej definicji spełnienia łącznie następujące warunki:
- co najmniej 50% przychodów tej spółki osiągniętych przez nią w roku podatkowym pochodzi z pasywnych źródeł przychodów, takich jak dywidendy, przychody z odsetek, licencji, ze zbycia udziałów, akcji, wierzytelności, pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek czy poręczeń, a także przychodów z praw autorskich, praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw oraz zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych;
- co najmniej jeden ze wskazanych wyżej pasywnych źródeł przychodów jest opodatkowany stawką mniejszą niż 14,25% lub gdy dochód ten jest objęty zwolnieniem;
- polski podatnik posiada w spółce nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 30 dni, bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach danej spółki.
KONSEKWENCJE PRZEPISÓW CFC DLA POLSKICH REZYDENTÓW PODATKOWYCH
Jeżeli polski rezydent podatkowy spełnia przesłanki wynikające z definicji zagranicznej spółki kontrolowanej, będzie on zobowiązany wykazać w odrębnym zeznaniu podatkowym (deklaracji PIT-CFC lub CIT-CFC) dochody pochodzące z zagranicznej spółki kontrolowanej, jak również zapłacić polskiemu fiskusowi podatek w wysokości 19% od dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej. Podatnik jest również zobowiązany do prowadzenia rejestrów zagranicznych spółek kontrolowanych oraz ewidencji zdarzeń gospodarczych zaistniałych w takich spółkach.
Powyższe przepisy zostały wprowadzone przez polskiego ustawodawcę przede wszystkim w celu zwalczania zagranicznych struktur, których rzeczywistym przeznaczeniem jest unikanie opodatkowania. Dlatego też dla spółek z rajów podatkowych automatycznie stosuje się przepisy CFC, a ustawowe warunki kwalifikujące zagraniczną spółkę jako kontrolowaną nawet nie będą musiały zostać spełnione.
RAJE PODATKOWE (KRAJE STOSUJĄCE SZKODLIWĄ KONKURENCJĘ PODATKOWĄ)
Pod przepisy CFC automatycznie podlegają więc kraje z czarnej listy polskiego fiskusa (stan na 23 kwietnia 2015 wg aktualnego Rozporządzenia Ministra Finansów): Andora, Anguilla, Antigua i Barbuda, Sint-Maarten i Curaçao, Bahamy, Bahrajn, Barbados, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Wyspy Cooka, Dominika, Grenada, Sark, Hongkong, Liberia, Liechtenstein, Makau, Malediwy, Wyspy Marshalla, Mauritius, Monako, Nauru, Niue, Panama, Samoa, Seszele, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Tonga, Wyspy Dziewicze USA oraz Vanuatu.
WYŁĄCZENIA Z PRZEPISÓW CFC
Mimo to, nie każda zagraniczna spółka kontrolowana może zostać objęta nowymi regulacjami. Ustawa przewiduje kilka wyłączeń. Po pierwsze, przepisów CFC nie stosuje się, jeżeli dochód spółki w danym roku podatkowym nie przekracza kwoty 250,000 euro. Jednak co ważne, podatnik i tak podlega wówczas obowiązkom administracyjnym – czyli odpowiedniej rejestracji i ewidencji podmiotu.
Kolejne wyłączenie stosowania przepisów ma miejsce, gdy spółka będąca rezydentem podatkowym danego kraju, faktycznie prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w tym państwie. Chociaż to pojęcie pozostaje zwykle otwarte na interpretację, to aby ustalić, czy taka działalność rzeczywiście istnieje, zwykle sprawdza się czy:
- zagraniczna spółka kontrolowana nie tworzy struktury funkcjonującej w oderwaniu od ekonomicznych realiów,
- rejestracja takiej spółki jest powiązana z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego spółka wykonuje faktyczne czynności – zwłaszcza czy spółka posiada odrębny lokal, wyposażenie i wykwalifikowany personel,
- istnieje powiązanie między zakresem działalności prowadzonej przez spółkę a faktycznie posiadanym przez tę spółkę lokalem, personelem lub wyposażeniem,
- zawierane umowy są uzasadnione gospodarczo i nie są sprzeczne z interesami spółki,
- spółka samodzielnie wykonuje swoje podstawowe funkcje gospodarcze i wykorzystuje przy tym własne zasoby oraz angażuje obecny na miejscu zarząd spółki.
Trzecim możliwym wyjątkiem od stosowania przepisów o CFC jest wysokość dochodu pochodzącego z zagranicznej spółki kontrolowanej, która jako rezydent podatkowy w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzi w tym państwie rzeczywistą działalność gospodarczą. Dochód nie może przekraczać 10% przychodów osiągniętych z tytułu prowadzenia tej działalności w tym państwie. Wyłączenie to stosuje się tylko, gdy istnieje porozumienie o wymianie informacji podatkowych między Polską a państwem, w którym zarejestrowana jest zagraniczna spółka kontrolowana.
Warto również wspomnieć, że regulacje CFC nie obejmują wszystkich podmiotów. Niektóre konstrukcje prawne, które nie są objęte tymi przepisami to prywatne fundacje oraz trusty. Nieobjęcie tego typu konstrukcji regulacjami o zagranicznych spółkach kontrolowanych może znacznie zwiększyć użycie takich podmiotów w planowaniu podatkowym oraz jako jeden z alternatywnych sposobów ochrony majątku polskich rezydentów podatkowych.
WYBÓR ODPOWIEDNIEJ STRUKTURY ORAZ JURYSDYKCJI
Polscy podatnicy, którzy prowadzą międzynarodową działalność powinni uwzględnić przepisy dotyczące CFC podczas planowania kolejnych inwestycji i przy wyborze odpowiedniej jurysdykcji dla swojej działalności operacyjnej. Należy również mieć na uwadze nowe wymogi administracyjne, czyli obowiązek prowadzenia rejestrów zagranicznych spółek, prowadzenie odrębnej ewidencji rachunkowej, składanie odrębnych zeznań podatkowych dla zagranicznych spółek kontrolowanych.
Przepisy o opodatkowaniu dochodów uzyskiwanych poprzez kontrolowaną spółkę zagraniczną są na pewno niekorzystne dla polskich rezydentów i w pewnym sensie rewolucyjne. Jednak dzięki umiejętnemu „zastosowaniu” przewidzianych ustawą wyjątków, istnieją sposoby na uniknięcie nowych regulacji. Zwłaszcza jeżeli spółka spełnia przesłanki, które świadczą o prowadzeniu rzeczywistej działalności gospodarczej, przepisy CFC nie znajdą wobec tego podmiotu zastosowania i zagraniczny dochód nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce.
