Bilans handlowy Polski od lat wykazywał wartość ujemną, jednak w ubiegłym roku ta tendencja została przerwana – odnotowano rekordową nadwyżkę w handlu zagranicznym, co oznacza, że eksport przeważył nad importem. Polskie przedsiębiorstwa prowadzą wymianę handlową niemalże z każdym krajem Unii Europejskiej, natomiast to Niemcy są naszym najważniejszym partnerem. Państwo to należy do najbardziej rozwiniętych krajów przemysłowych świata, z czwartą co do wielkości gospodarką po Chinach, USA i Japonii – nic więc dziwnego, że od wielu lat to właśnie ten kraj jest największym partnerem handlowym Polski.
Niemcy partnerem numer jeden
W latach 2010-2019 wymiana handlowa między Polską a Niemcami zwiększyła się o ponad 84,5%, osiągając rekordowy wolumen. Nasz zachodni sąsiad posiada największy udział zarówno w eksporcie, jak i w imporcie, z czego najważniejszym obszarem w tej relacji gospodarczej bez wątpienia jest motoryzacja. Sprzedajemy i sprowadzamy najczęściej zarówno pojazdy, jak i części oraz akcesoria używane w przemyśle samochodowym. Za Odrą dużym zainteresowaniem cieszą się również polskie meble i ich elementy, które zajęły 3. miejsce wśród eksportowanych produktów pod względem wartości. Mimo że z Polski eksportuje się głównie komponenty, zauważalna jest tendencja do coraz częstszej sprzedaży dóbr finalnych, które trafiają bezpośrednio do konsumenta. Pozostałymi grupami towarów, które eksportuje się z Polski na rynek niemiecki, są m.in. wyroby metalurgiczne, tworzywa sztuczne, wyroby do przemysłu chemicznego oraz artykuły rolno-spożywcze.
Polskie firmy coraz chętniej inwestują na niemieckim rynku, często podejmując decyzje o wykupie na nim przedsiębiorstw od spadkobierców bądź w ramach postępowania upadłościowego. W 2018 r. wartość polskich inwestycji za Odrą wyniosła 1,4 mld EUR, co jest wciąż niską wartością w porównaniu do wolumenu bezpośrednich niemieckich inwestycji na rynku polskim, który osiągnął poziom bliski 34,9 mld EUR.
Najważniejsze branże na niemieckim rynku
W ostatnich latach Niemcy odnotowywały spadek PKB, jednak nie zniechęca to zagranicznych przedsiębiorców do inwestowania w kraju, który stanowi jeden z najbardziej atrakcyjnych obszarów do lokowania przedsięwzięć. Planując ekspansję na niemiecki rynek, należy zapoznać się najintensywniej rozwijającymi się na nim branżami, którymi są:
- Przemysł motoryzacyjny – jest to największy sektor przemysłu, który odpowiada za około 5% PKB tego kraju, a niemieckie marki samochodowe takie jak Audi, BMW czy Mercedes są znane i cenione na całym świecie. Produkcja samochodów już przed pandemią odnotowywała spadek, a w marcu 2019 r. wartość ta w analogicznym miesiącu ubiegłego roku spadła o prawie 40%. Według prognoz, w sektorze motoryzacyjnym pracę może stracić 45 tys. ludzi. Mimo tego Niemcy zajmują wysokie, bo 5 miejsce w rankingu państw produkujących najwięcej pojazdów.
- Przemysł maszynowy – sektor maszyn i urządzeń to druga co do wielkości branża przemysłowa Niemiec, w której obroty w 2018 r. wyniosły prawie 230 mld EUR. Do najbardziej znanych marek należą Bosch, Siemens i Heidelberger, a w omawianym sektorze zatrudnienie znajduje ponad milion pracowników.
- Przemysł chemiczny – pod względem przychodów, sektor ten jest europejskim liderem – rocznie notuje przychody w wysokości około 148 mld EUR, ponad dwa razy więcej niż w Polsce. O tym, jak opisywana branża jest ważna dla niemieckiej gospodarki, świadczą wysokie nakłady inwestycyjne wydawane na badania i rozwój, rocznie jest to około 4,5 mld EUR. Przedsiębiorstwa takie jak BASF, Bayer czy Henkel to kluczowi gracze na globalnym rynku chemiczno-farmaceutycznym.
Pozostałymi równie istotnymi obszarami dla gospodarki Niemiec jest logistyka oraz sektor finansowy. W dziedzinie logistyki kraj ten osiąga przychody większe niż ich łączna suma należąca do Francji i Wielkiej Brytanii. Z kolei niemiecki rynek ubezpieczeniowy jest drugim co do wielkości rynkiem na świecie.
Prawne aspekty eksportu do Niemiec
Polscy przedsiębiorcy decydujący się na sprzedaż towarów i usług na rynek niemiecki muszą pamiętać o spełnieniu formalnych wymagań, unijnych regulacji i przepisów panujących na terenie Niemiec. Jeśli wymiana dóbr odbywa się między krajami należącymi do Unii Europejskiej, to eksport jest realizowany w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT). Według art. 13 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jest to wywóz towarów z kraju UE do innych krajów członkowskich. Aby sprzedaż mogła się odbyć jako WDT, dostawca i nabywca muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT UE. Dobra eksportowane w ramach WDT mogą być nieobciążone podatkiem VAT. Chcąc podlegać pod preferencyjną stawkę VAT 0%, należy spełnić następujące, obowiązujące od 1 lipca 2020 r. warunki:
- dostawca musi posiadać należący do nabywcy ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych,
- przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, dostawca musi złożyć dokumentację udowadniającą sprzedaż towarów do innego kraju członkowskiego,
- dostawca w terminie składa informację podsumowującą VAT-UE.
Do niezbędnych dokumentów potwierdzających przeprowadzenie WDT należą ubezpieczenie towaru, korespondencja handlowa oraz dowody zakupu.
Towary eksportowane na rynek niemiecki muszą spełnić takie same wymogi zawarte w przepisach, jak te, które dotyczą wszystkich produktów wytworzonych w Niemczech (takie jak np. normy technologiczne czy znaki towarowe). Za odpowiednie oznaczenie towarów odpowiada Niemiecki Instytut Zapewniania Jakości i Znakowania. Obowiązują również regulacje, według których sprzedawca towaru, musi zarejestrować produkt w niemieckim centralnym rejestrze opakowań. Wiąże się to z wniesieniem opłaty i podpisaniem umowy licencyjnej z niemiecką organizacją, która zajmuje się odzyskiem opakowań i odpadami. Jest to bardzo istotna kwestia dla przedsiębiorców, gdyż niezarejestrowanie wysyłanych towarów może skutkować karą w wysokości do 200 tys. EUR.
Na co Niemcy zwracają uwagę?
Chcąc poszerzyć swoją działalność na rynek niemiecki, warto skupić się na tym, co dla naszych zachodnich sąsiadów jest istotne. Bez wątpienia dużą wagę przykładają do innowacyjnych rozwiązań w każdym obszarze działalności, a ostatnio dużą popularnością cieszy się cyfryzacja branży zakupowej – Zakupy 4.0 (pojęcie nawiązujące do koncepcji Przemysłu 4.0 dotyczącego informatycznej transformacji przemysłu). Biznes elektroniczny pozwala na automatyzację procesów zakupowych, zmniejszenie czasu i kosztów realizacji transakcji oraz na sprawniejsze zarządzanie łańcuchem dostaw. Dlatego polski eksporter powinien zarejestrować się w systemie e-Procurement potencjalnego odbiorcy czy na platformie SupplyOn, która gromadzi informacje o dostawcach. Duże znaczenie dla niemieckich kontrahentów ma nie tylko cena towaru, ale przede wszystkim solidność wykonania produktów i poziom obsługi przez firmy. W ostatnich latach polskie towary nie kojarzą się już z niską jakością, ale coraz częściej dorównują niemieckim produktom.
Czy warto wchodzić na rynek niemiecki?
Odpowiedź brzmi – tak. Warunki do rozwoju biznesu w Niemczech czynią ten rynek bardzo atrakcyjnym dla zagranicznych inwestorów. Wpływ na to mają następujące czynniki:
- duża transparentność prowadzenia działalności,
- ustawodawstwo chroniące prawa majątkowe,
- otwartość na nawiązywanie współpracy z polskimi przedsiębiorcami,
- wysoka jakość kooperacji z niemieckimi kontrahentami,
- terminowość niemieckich odbiorców w płatnościach za zakupy,
- zwiększone zapotrzebowanie na podwykonawców.
Wysoki stopień umiędzynarodowienia niemieckiej gospodarki często pozwala na łatwiejszą, dalszą ekspansję na rozwinięte rynki. Wszystkie wymienione wyżej czynniki sprawiają, że rynek niemiecki ma dla nas wiele do zaoferowania.
